ต้นตอความเชื่อพญานาคของคนไทย มาจากไหนกันแน่? จากศรัทธา สู่ความเชื่อและการน้อมนำจิตในภพภูมินาคราช

 

#ต้นกำเนิดความเชื่อเรื่องพญานาค

ต้นกำเนิดความเชื่อและศรัทธาของชาวไทย เริ่มต้นจาก 2 ใน 6 อารยธรรมโบราณเก่าแก่ที่สุดของโลก คืออารยธรรมอินเดีย โบราณเกี่ยวกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และอารยธรรมจีนโบราณ เกี่ยวกับธรรมชาติทั้ง 5 และการบำเพ็ญเพื่อจุติเป็นเทพเซียน ดังนั้น เราจะอินกับเรื่องราวเหล่านี้มากมายนัก โดยเฉพาะแหล่งกำเนิดอารยธรรมอินเดียอันเป็นที่ยอมรับทั่วโลก คืออารยธรรมแม่น้ำสินธุ (ตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของประเทศปากีสถานด้วย) จากการสืบค้นมีหลายชาติพันธุ์ หลายความเชื่อปะปนกันเป็นกลุ่ม ชนเผ่า ทั้งการนับถือองค์เทวะต่างศาสดา มีทั้งไศวนิกาย ไวษณพนิกาย พรหมัน หรือลัทธิศักติ จัดเป็นพหุเทวนิยม (การนับถือเทพเจ้าหลายองค์) หรืออติเทวนิยม (การนับถือเทพเจ้าหลายองค์ แต่ให้องค์หนึ่งเป็นปฐมบูชา) และการนับถืองูอันมีความเชื่อเกี่ยวกับสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ก็เช่นกัน เริ่มต้นแต่เผ่า "นาคา" รัฐมณีปุระ  * ปัจจุบันคือรัฐนาคาแลนด์ * ที่มีการสืบค้นต้นกำเนิดในห้วงอารยธรรมเดียวกัน หรือใกล้เคียงเก่าแก่พอกัน

"ในงานเขียนของจิตร ภูมิศักดิ์ กล่าวไว้ในความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2519 อธิบายความหมายของคำว่า “นากา” หรือ “นาค” ไว้ดังนี้ คือ ‘ชาวอารยันยุคโบราณ สมัยที่ยังไม่เกิดเป็นรัฐประชาชาตินั้น มีการเหยียดหยามดูถูกพวกนาคมาก ถือเป็นพวกลักขะพวกหนึ่ง และคำเรียกชื่อชนชาติก็กล่าวกันว่ามาจากภาษาอัสสัม ซึ่งเขียน naga แต่อ่านออกเสียงเป็น นอค (noga) แปลว่า เปลือย แก้ผ้า บ้างก็มาจากภาษาฮินดูสตานีว่า นัค (nag) แปลว่า คนชาวเขา ในขณะที่ สุจิตต์ วงษ์เทศ กล่าวไว้ในนาคในประวัติศาสตร์อุษาอาคเนย์ ตีพิมพ์โดยมติชน เมื่อปี พ.ศ. 2546 สรุปความว่า สังคมอินเดียเมื่อสมัยพุทธกาลมีการเหยียดหยามคนกลุ่มเล็กกลุ่มน้อยที่มีอารยธรรมด้อยกว่าตน เหยียดลงให้เป็นผี เป็นสัตว์ เป็นยักษ์ ไม่อาจเทียบชั้นกับพวกตนที่เป็นมนุษย์ได้ โดยเฉพาะการไม่ยอมรับชนเผ่านาคหรือนาคาว่าเป็นมนุษย์ แม้จะพูดคุยภาษามนุษย์ด้วยกันรู้เรื่อง โดยมองพวกเขาเป็นเพียงสัตว์อย่างลิงค่างบ่างชะนีป่าเถื่อน จึงไม่ยอมรับให้ชนเผ่านาคหรือนาคาเข้าอุปสมบทในพุทธศาสนา อ้างอิง : https://thestatestimes.com/post/2021040309"

ต้นกำเนิดความเชื่อของเผ่านาคานั้น คือเชื่อว่าตนเป็นทายาทแห่งพญางู มีการสืบเชื้อสายชาติพันธุ์และวิถีชีวิตของการบูชาพญางู ทำอาวุธ เสกอาวุธ ล่าหัว ทำลายศัตรูด้วยพิษ เป็นเชื้อชาติแห่งนักล่าที่น่ากลัวอันดับต้นๆ ของโลกเลยทีเดียว และบางส่วนในการอพยพย้ายถิ่นของชนเผ่านาคาจากการรุกรานปราบปรามนั้นเอง ที่ทำให้อารยธรรมไหลทอดยาวผ่านมาทางพม่า ลาว เวียดนาม กัมพูชา และไทย โดยความเชื่อเกี่ยวกับตำนานของพญานาค ว่าสมสู่กับมนุษย์จนให้กำเนิดทายาทนั้น เห็นได้ชัดเจนมากที่สุดคือ ปฐมกษัตริย์ของกัมพูชา คนกัมพูชาเชื่อว่าตนเป็นทายาทนางนาคโสมา ปฐมกษัตริย์ 100%  และคนหลวงพระบางก็เช่นกัน มีประวัติศาสตร์เปิดเผยเกี่ยวกับอพยพย้ายถิ่นของกลุ่มชนที่หาที่มาที่ไปมิได้ ข้อสันนิษฐานว่าเป็นชนเผ่านาคาย้ายฐิ่น และนำเอาความเชื่อเรื่องพญานาคเข้าสู่ประเทศลาว จึงเป็นที่มาของ พญานาค 15 ตนผู้ปกปักรักษาหลวงพระบาง และตำนานสืบทอดการสร้างบ้านแปงเมืองศรีสัตตนาคนหุต ก็สืบเนื่องมาดังนั้น พิธีไหลเรือไฟก็เช่นกัน ไว้ว่างๆ ผมจะมาเล่าตรงจุดนี้

ต้นกำเนิดพญานาคไทย คนไทยบางท่านรู้เพียงเสี้ยวว่ามาจากแม่น้ำโขง ซึ่งจริงแล้ว ต้นตำนานนั้น เกิดที่เมืองจีน เมืองหนองกระแสแสนย่าน และแบ่งออกเป็น 2 ตำนานคือ สุทโธนาคสุวรรณนาค พญานาคต้าหลี่ ทะเลสาปเอ๋อร์ไห่ (แม่น้ำโขง) กับพินทโยนกวตินาค ธนะมูลนาค พญานาคคุนหมิง ทะเลสาปเตียนฉือ (ทอดยาวไปเป็นแม่น้ำอู แม่น้ำพิง จนถึงหลี่ผี) สองตำนานนี้ไล่เรียงความเชื่อเข้าสู่ไทย และที่เป็นหลักใหญ่คือตำนานพ่อปู่ศรีสุทโธนั่นเอง 

การกล่าวถึงภูมิกำเนิดพญานาคนั้น สอดคล้องกับตำนานมังกรทะเลของจีนเล็กน้อย แต่สิ่งที่เรายึดโยงมากที่สุดคือ พญานาค 4 ตระกูลที่ถูกกำหนดไว้ตามอรรถกถา และฤาษีผู้ทรงฤทธิ์นามว่า กัศยปเทพบิดร เป็นผู้ให้กำเนิดพญานาคตนแรกของโลก และมีความเชื่อเล็กๆ ว่า เหล่าพญานาคบุตรธิดาของพระฤาษีกัสยปนั้น คือบรรพบุรุษของเผ่านาคาดังกล่าวข้างต้น เมื่อเรียบเรียงที่มาที่ไปแล้ว เราจึงพอเห็นภาพว่า ความเชื่อเรื่องพญานาคนั้นเกิดขึ้นก่อนพุทธกาล และเป็นตำนานสืบทอดชั่วลูกชั่วหลานจริงๆ เหล่าพญานาคที่ขึ้นทำเนียบบารมีชั้นสูง จะถูกกรายไหว้บูชา เป็นพาหนะ ที่ประทับ และสร้อยคล้องพระศอองค์มหาเทพ มีภพภูมิของตนเอง เหล่าพญานาคอันธพาล หรือมีฤทธิ์เทียมดิน จะวร้างเผ่าพันธุ์วงศ์วาน โดยความเชื่อเรื่องเสพสมกับมนุษย์ เป็นที่มาของคำว่านาค หรือนาคา หรือนากา Naka 

ดังนั้น ในลำดับเรื่องราว เหล่าผู้ที่เคยถือกำเนิดเป็นนาค ในนาคพิภพ ที่ถูกสร้างโดยพระฤาษีกัสยป เพื่อเป็นภพภูมิของบุตรแห่งตนเมื่อจุติเป็นโอปปาติกะ จะมีกายทิพย์บำเพ็ญบุญ สนับสนุนพระศาสนา เหล่านาคจึงอยากมาเกิดเป็นมนุษย์ เพราะมนุษย์มีภูมิธรรมที่สูงกว่า จับต้องได้ มีกายหยาบ แนวคิดนี้ไม่ต่างจากเหล่าเทพเทวดา ที่จะคอยปกปักรักษาคุ้มครองผู้ปฏิบัติให้เห็นบุญ เห็นชอบ เพื่อที่ตนจะได้รับอานิสงฆ์เช่นกัน ต่างกันตรงที่ สายพญานาคส่วนมาก จะเป็นผู้มีกรรมสัทพันธุ์ คือเคยเกิดในภพภูมิพญานาค ก่อนที่จะมาเป็นมนุษย์เสมอ และนาคผู้ตามพิทักษ์รักษาท่าน ก็คือญาติสนิท คู่รัก พญานาคคู่กรรมในอดีตชาติของท่านเสมอ บางคนมีพญานาคมากกว่า 1 ตน อยู่ข้างกายตั้งแต่เกิดก็มี

ผู้ที่มีกรรมผูกพันธุ์กับพิภพนาคา จะมีเหตุบอกนับแต่วัยเด็ก 

1. ชีวิตผูกพันกับงูบริวาร ที่จะมาในรูปสัตว์เดรัจฉาน แต่ไม่ทำร้ายตน

2. คนที่หนีมาเกิด มักจะมีเหตุให้ตกน้ำบ่อยๆ กลัวน้ำที่ลึกและนิ่ง เพราะกรรมจากการหนีมาเกิดก่อนเวลา

3. รักพระธรรม ชอบทำบุญ ชอบเองโดยไม่มีใครต้องสอน

4.  เวลาโกรธจะระงับอารมณ์ไม่อยู่ เพราะกรรมในครั้งเป็นนาคที่ต่างระดับกัน ใครเคยเป็นนาคนักรบด้วยแล้ว หรือใครเคยเกิดเป็นนาคที่มีฤทธิ์มาก ความกำแหงยิ่งมาก

5.  ชีวิตผูกพันธุ์กับน้ำ ถ้ำ ธรรมชาติ เวลาอยู่ใกล้ใจจะสงบอย่างบอกไม่ถูก 

6.  ใครลบหลู่พุทธศาสนาไม่ได้ อย่าให้ได้เห็นได้ยินเชียว เพราะคำมั่นในอดีตที่จะปกป้องพระศาสนานั่นเอง 

แต่หลายคนเกิดมาแล้วสำนึกผิด เพราะเหล่าบริวารร่างทรงกำหนด ให้บูชาพญานาคแบบผิดๆ เรียกจิตวิญญาณชั้นภูมิล่างมาประทับ กลายเป็นงู้งี้ยวเขี้ยวขอ เป็นสัมภเวสี ร้องครวญครางในทางเสื่อม เหล่านี้คือการน้อมนำที่ผิดพลาดยิ่งนัก เราเป็นมนุษย์ อยู่ในภูมิที่สูงกว่าเดรัจฉาน และเหล่าพญานาคชั้นสูง จะไม่จำแลงกายเป็นงูเลื้อยลงน้ำ แต่จะเป็นมานพผู้สงบร่มเย็นดวงตาเห็นธรรม ใครที่ทรงพญานาคโปรดรับรู้ด้วยว่า สิ่งที่ท่านแยกเขี้ยวยิงฟัน คำรามแบบละครจักรๆวงศ์ๆ นั้น คือเพี้ยนผิดไปพอสมควร ผิดทั้งตำนาน ความเชื่อ และต้นกำเนิดโดยสิ้นเชิง ตรงนี้คือความหมายของคำว่า น้อมนำผิดชีวิตเปลี่ยน

ศรัทธาที่ดีควรมีสติ มนุษย์ผู้กำเนิดจากภพภูมิพญานาคผู้ทรงธรรม จะทำบุญ สร้างบารมี เพื่ออุทิศให้เหล่าวงศ์วานนาคา และตัวท่านเอง ไปสู่ความสุขสงบร่มเย็น การแสวงหาเพื่อกลับภพภูมิเดิมเดี๋ยวนี้ก็เห็นมีมาก เพราะกรรมสัมพันธ์ คอนเป็นนาคอยากเป็นมนุษย์ พอเกิดมาเป็นมนุษย์อยากกลับไปเป็นนาค ไม่ผิดอะไร รักสิ่งใด ชอบสิ่งใด อยู่ที่ใจตน แต่ ณ ตอนนี้ เราเป็นคน ท่านพึงน้อมนำปฏิบัติตามครรลอง ให้คุ้มค่าที่เกิดมาเป็นมนุษย์ สัตว์ผู้ประเสริญ สัตว์ผู้นำบุญใหญ่ได้

ขออนุโมทนาธรรมล่วงหน้ากับเหล่าพญานาคทั้งหลายครับ

ยาวไปหน่อยขออภัยนะฮะ ... สาธุครับ

-------------------------- @ -----------------------------

ถ่ายทอดเรื่องราวเกี่ยวกับพญานาค ครบสมบูรณ์ หาอ่านได้ในหนังสือ "พญานาค" จากตำนานสู่ความเชื่อ