มูลเหตุแห่งการเสื่อมถอยของพุทธศาสนาในอินเดีย โดย อ.ไป๋ล่ง

 

     มูลเหตุแห่งการเสื่อมถอยของพุทธศาสนาในอินเดีย เกิดจากวิถีปฏิบัติ ที่เปลี่ยนไปของคณะสงฆ์ในอินเดีย ในยุคพุทธศาสนารุ่งเรือง มีการสร้างวัดวาอาราม สร้างวิหารใหญ่โต เป็นศูนย์รวมองค์ความรู้ และการได้รับทุนสนับสนุนจากราชวงศ์ และมหาเศรษฐีผู้ศรัทธาเป็นจำนวนมาก ส่งผลให้กิจของสงฆ์ผิดแผกไปจากเดิม ไม่มีการบิณฑบาต ไม่มีการเทศนาธรรม และทิ้งห่างพุทธศาสนิกชน พระสงฆ์ในสมัยนั้นเก็บตัวบ่มเพาะความรู้อยู่เพียงในวัดวาอาราม ทำให้ความเจริญแทรกซึมของศาสนาฮินดูมีโอกาสกว้างกว่าศาสนาพุทธ และเมื่อถึงคราวเศรษฐกิจการค้าถดถอยลง ผู้อุปถัมภ์พุทธศาสนาลดน้อยลง จนกระทั่งการเปลี่ยนราชวงศ์ ก็เป็นจุดถดถอยของการแผ่ขยายศาสนาในอินเดีย และค่อย ๆ หดตัวลงเรื่อย ๆ บ้างก็เปลี่ยนกลับไปนับถือศาสนาฮินดู เพราะศาสนกิจของฮินดูที่ครอบครองในกลุ่มอำนาจทางการเมืองนั้นมีอยู่มากไม่ลดน้อยถอยลงเท่าศาสนาพุทธ และเมื่อถึงจุดที่มีการแผ่ขยายของศาสนาอิสลามโดยชาวมุสลิม ที่เข้ามาทำลายอารยธรรมดั้งเดิมในอินเดียอย่างคุกคาม ทำให้พระสงฆ์ในศาสนาพุทธ ผู้ซึ่งเปรียบเสมือนพระคลังเก่าแก่จากทรัพย์สมบัติเดิมที่เคยได้รับอุปถัมภ์ ตกเป็นเป้าหมายรองลงมาจากผู้นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ที่เป็นเป้าหมายหลักในเรื่องของการบูชาเทพเจ้าอันไม่น่าเคารพ เสมือนการบูชาซาตาน ทำให้ถูกทำลายไปเป็นส่วนมาก แต่เมื่อพระสงฆ์ในพุทธศาสนายุคนั้นไหวตัวทัน ก็กระจัดกระจายกันออกไป และถอยร่นไปสู่เมือง สู่ประเทศที่ปลอดภัย จนกระทั่งศาสนาพุทธเลือนหายไปจากอินเดียนั่นเอง

(ภาพประกอบบทความ)

     เป็นเรื่องน่าแปลกที่ศาสนาฮินดูยังคงอยู่ได้จนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ลดน้อยลง สันนิษฐานว่าเป็นเพราะการยึดครองอำนาจทางการปกครองระดับชนชั้นในอินเดีย และการเข้าถึงประชาชนได้มากกว่าพุทธศาสนาที่หละหลวมในขณะนั้น จึงยังคงไม่ล่มสลายไปเช่นพุทธศาสนาในอินเดียนั่นเอง

     คนไทยจะคุ้นชินกับการเรียกศาสนาฮินดูว่า พราหมณ์-ฮินดู เนื่องจากเป็นลำดับการพัฒนาปรับเปลี่ยนรูปแบบมาจากต้นศาสนาเดิม และข้อสังเกตที่ว่านี้ เราจะเห็นได้ชัดว่า ศาสนาฮินดู ใช้แนวคิดในการหลอมรวมเรื่องราวของมหาเทพเข้ากับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยการเล่าถึงอวตารของพระวิษณุนารายณ์ มีการตั้งเครื่องบูชากราบไหว้ เหมือนการไหว้พระพุทธรูป แต่ลดหลั่นความสำคัญลงมา จากพระมหาศาสดา เป็นอวตารหนึ่งในตรีมูรติเท่านั้น เป็นการหลอมรวมความเชื่อทางศาสนาที่ชาญฉลาดมาก เป็นเป็นการคงอยู่ที่มีอิทธิพลต่อผู้คนอย่างเหนียวแน่น

     อีกข้อสังเกตคือ พุทธศาสนาไม่เคยก้าวล่วงไปสู่ตำนานความเชื่อใดของพราหมณ์-ฮินดู จึงเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่พุทธศาสนิกชนลดน้อยถอยลง แต่การคงอยู่ของพุทธศาสนาในปัจจุบัน ถือได้ว่าปรับตัวตามยุคสมัยได้เป็นอย่างดี พระสงฆ์ในปัจจุบันมีการเข้าถึงผู้คน มีกิจนิมนต์ มีศาสนพิธีเป็นที่ยึดโยงเหนี่ยวรั้งจิตใจผู้คน มีแนวทางปฏิบัติที่ถึงแม้จะต่างนิกาย แต่ด้วยหลักคำสอนดั้งเดิมเหมือนกัน เพียงแต่ต่างวิถีปฏิบัติเท่านั้น

ขอบคุณแหล่งที่มาจาก

หนังสือ "สายมูต้องมนต์" เขียนโดย อ.ไป๋ล่ง

👇👇👇สนใจสั่งซื้อสินค้าได้ที่นี่ครับ👇👇👇👇

👇สามารถเข้ากลุ่มรับชมวิดิโอเกี่ยวกับสายมูฟรีที่นี่ครับ👇

หรือสั่งซื้อได้ที่

พูดคุยสอบถามเพิ่มเติมได้ที่